Een thema op de groei

Ben je Xi, extra intelligent, extra intens, hoogbegaafd? Hoe relevant, behulpzaam en accuraat is zo’n aanduiding, dat etiket op dit moment voor je?
Zoals je weerstand kan voelen om het bij jezelf of bij anderen van toepassing te verklaren, kan je ook na een tijdje het er niet meer over willen hebben. Zoiets als je lidmaatschap van een vereniging willen opzeggen omdat je inmiddels andere interesses hebt.
Maar in hoeverre kan je die letters van het etiket ook lezen als een thema dat veel verder reikt dan de bepalingen en normeringen van het etiket, verder dan de aandacht die dat etiket trekt vanuit de buitenwereld?
Ben je je bewust van een rode draad, een thema in je levensverhaal, waarbij je van binnenuit geleidelijk ontdekt hoe het is om je ongewoon complexe en intense zelf te zijn?
Hoe verhouden bij jou etiket en thema zich tot elkaar?

Etiket

Het woord etiket verwijst naar een briefje met informatie dat je ergens aan kunt hechten, zodat je weet wat iets is. Een toegekend etiket is het resultaat van een beschouwing plus beoordeling over iets of iemand, aan de hand van het voldoen aan bepaalde kenmerken of normen.
Ruim twee jaar geleden schreef ik een blog “To label or not to label” waarin ik uitlegde hoe de ene mens veel meer belang hecht en duidelijkheid ontleent aan etiketten dan een ander, die ze van nature niet zo nuttig vindt en weerstand voelt bij het ermee omgaan.
Navenant heeft het verwerven van een etiket als “Hoogbegaafd” of “Xi” voor de één een hele andere lading dan voor een ander. Daarbij speelt de manier van verwerving uiteraard ook nog een stevige rol: Was het een objectieve meting of subjectieve herkenning, andermans opinie, via een deskundige, een combinatie hiervan, enzovoort?

Verwachtingen!

Bij de verwachtingen die een etiket oproept, werkt het eigenlijk net zo. Liefhebbers van etiketten kunnen soms lang steggelen of zo’n verwachting wel of niet passend is. Echter, als de verwachting eenmaal een kenmerk geworden is, dan is het in hun perspectief ongepast om er niet aan te voldoen.
VerwachtingZoiets roept bij betrokkenen dus schuld en schaamte op (denk aan de lading van het woord onderpresteren), of het besluit dat het etiket toch niet op hen van toepassing is.
Mensen die weinig met etiketten hebben, ervaren zo’n verwachting eerder als een aanval op hun vrijheid en competentie om vanuit hun scherpe waarneming ad hoc te mogen handelen. In hun reactie proberen ze hun vrijheid terug te winnen door uit te breken of de verwachting te negeren, of ze verstijven in een soort ‘controle houden’ gedrag en blokkeren daarmee hun intuïtie.

Weet je van jezelf hoe handig, onvermijdelijk of juist nutteloos en misleidend je etiketten, typeringen of verwachtingen vindt, en is dat afhankelijk van of ze bij jezelf worden toegepast, of juist bij anderen?

Oude pasfoto

Een verkregen etiket ontstaat eigenlijk als een momentopname, zoals een pasfoto. Hoe lang blijft je pasfoto een goede gelijkenis?
Raak je er na een tijdje op uitgekeken, of ga je je zelfs ergeren aan deze officiële weergave van wie je bent, van je identiteit?

Mary-Elaine Jacobsen legt in haar boek The Gifted Adult (zie deze webpagina) uit: Als je vanaf de eerste dag van je bestaan wordt overgoten met informatie vanuit al je zintuigen en daar ook nog samenhang bij ervaart, ontwikkel je een kwantitatief en kwalitatief andere persoonlijkheid dan iemand bij wie slechts een fractie van al die informatie binnenkomt, en die een fractie van de verbanden tussen die informatie beseft.
Maar we gebruiken hetzelfde etiket voor een 10-jarige als voor een 40- of 60-jarige. Hooguit worden de normwaarden bij de IQ-testscore voor leeftijd gecorrigeerd.

Dus is mijn vraag: Hoe krijg je oog voor de invloed die je ongewoon sterke intelligentie en intensiteit heeft gehad op hoe je leven zich ontvouwde, op de terugkerende dilemma’s, of juist de oplossing ervan? Wat heeft het eigenlijk met je relaties in werk en privé gedaan, waardoor ze liepen zoals ze liepen?

Een thema in je levensverhaal

Door er vanuit je eigen beleving naar te kijken, kan je iets benoemen dat het ‘extern gedefinieerde en verstrekte etiket’ overstijgt: Er is sprake van een thema in je levensverhaal, een rode draad in het proces van ontdekking en verkenning en expressie van wie je bent.
rode draad XiDat thema, die rode draad kan in je hele leven een rol spelen en er extra betekenis en voldoening aan geven.
Het is jouw manier van omgaan met jezelf en met al die ongewone complexiteit, intensiteit en gedrevenheid die in jou aanwezig is. Het raakt je fysieke lichaam, je intuïtie, je gevoel en je verstand op een voor jou karakteristieke wijze.
Daarmee is niet gezegd dat je er ook voortdurend bewust mee bezig hoeft te zijn, maar wel dat het helpt om open te staan voor de signalen van het bestaan ervan: “Daar is-ie weer.” “O ja, ik doe dat soort dingen nu eenmaal anders dan gemiddeld, verder niets mis mee.” “Dat was een gesprek waar we allebei helemaal voluit konden gaan, heerlijk! Nog een keer doen?”
Die signalen opmerken is een vorm van thuiskomen bij jezelf.

Je eigen pasvorm ontdekken

Het thema speelt een wezenlijke rol bij je persoonlijke ontwikkeling. Terwijl het etiket op een gegeven moment een beetje saai voelt, of eigenlijk onvolledig: Je weet inmiddels dat er bij jou zoveel meer mee samenhangt dan ooit de vereisten voor de toekenning waren.
Daarom heb ik dit blog “Een thema op de groei” genoemd:
Slobberig T-shirtAls je net weet dat je kennelijk/mogelijk/toch wel heel waarschijnlijk/officieel tot de doelgroep behoort, zwabbert het thema als een te groot kledingstuk wat om je heen. Je weet nog niet half wat je er mee aan moet, maakt je misschien zorgen over alle kansen die je in het verleden kennelijk gemist hebt. Of je bent bezig met alle verwachtingen, ook van jezelf, die nu onontkoombaar op jou zullen worden geprojecteerd: “Als je zo slim bent, dan kan je toch zeker wel …..” Het etiket trekt de meeste aandacht, ook van jou.
Door er (af en toe) bewust mee bezig te zijn hoezeer het een thema in jouw levensverhaal is, verbetert de pasvorm ervan en merk je dat het ‘kledingstuk’ je ook beter gaat staan.
Bedenk dat het thema er ook al was voordat je het wist: Daarom ervaren zovelen dat ze na hun ‘ontdekking’ diverse hoofdstukken in hun biografie kunnen herschrijven.

Als je een veilige afstand houdt tot “het moeten bewijzen van het etiket” en juist aandacht geeft aan de invloed van het thema op je leven, kan je meer en langer plezier van je ongewone intelligentie en intensiteit hebben. Op een manier waarvan je op dit moment wellicht nog geen weet hebt.
Gelukkig is binnen de doelgroep nieuwsgierigheid meestal een karakteristieke eigenschap: Het vergroot je persoonlijke effectiviteit om ook nieuwsgierig naar jezelf en je omgang met dit thema te zijn.

Naar boven

Reacties zijn gesloten.