Xi-ers nemen vaak een relatief extreme positie in bij hun interactie, gegeven hun stijlvoorkeur voor ‘taakgerichtheid‘ of ‘mensgerichtheid‘: een aanduiding voor of je in je dagelijks leven en handelen vooral aandacht geeft aan de inhoudelijk optimale vervulling van een taak, of aan de mensen waarmee je je op een of andere wijze verbonden voelt.
Met mensgerichtheid bedoel ik hier invoelingsvermogen of empathie: het vermogen om je in het perspectief of de gevoelswereld van iemand anders te verplaatsen.
Omdat één van de karakteristieken van Xi-ers hun neiging tot grenzeloosheid is, lijken hun persoonlijke eigenschappen vaak uitvergroot: zoals je intelligentie ‘extra‘ is, geldt dat voor meer eigenschappen.
Dus als Xi-ers binnen hun populatie relatief taakgericht of relatief empathisch zijn, is er eigenlijk sprake van extra taakgerichtheid (Xt) respectievelijk extra empathie (Xe). Hierbij wordt afhankelijk van de wisselwerking met hun omgeving ‘extra voordeel’ bereikt, of er ontstaat een escalatie, waarbij het gedrag van de Xi-er door de omgeving of door een deskundige als ongewenst of zelfs als een stoornis wordt benoemd.
Zo verschillend…
Hoe verschillend extra taakgerichtheid en extra empathie zijn, toont zich als je de karakteristieke eigenschappen vergelijkt.
1. Het plan of de taak moet worden uitgevoerd en wat daarbij in de weg staat is per definitie minder belangrijk.
1. Een Xe-er kan zijn/haar invoelingsvermogen praktisch gesproken niet ‘uitzetten’.
Doorschieten naar ‘extra extra’
Wanneer de beide ‘partijen’ op het werk of privé in een relatie terecht komen (tegenpolen trekken elkaar aan) blijken ze soms moeite te hebben om die ‘vreemde’ eigenschappen bij de ander op waarde te schatten en optimaal te hanteren.
Bij ongenoegen kan die spanning wederzijds makkelijk escaleren, omdat de Xt-er dan geneigd is ‘extra extra taakgericht’ (XXt) te worden en de Xe-er ‘extra extra empathisch’ (XXe).
In de terminologie van het Kernkwadrant leidt overdrijving van de kwaliteit tot teveel van het goede, een vervorming. Daarop wordt wederzijds allergisch gereageerd, wat de vervorming meestal versterkt.
Hantering en meer informatie
Door het besef van de karakteristieken van Xt en Xe gedrag en hun mogelijke vervorming tot XXt en XXe, kunnen situaties die tot stagnatie leiden of hebben geleid beter herkend, begrepen en gehanteerd worden; dat lucht geweldig op.
Daarnaast is aan de orde in welke mate het eigen ‘extreme’ gedrag situationeel blijkt te zijn – bijvoorbeeld in een andere situatie niet problematisch is of wordt – of dat een sterke mate van Xt of Xe min of meer een constante karakteristiek is.
Ik heb een toelichting van acht bladzijden over dit onderwerp geschreven, die via deze link: Extra taakgerichtheid en empathie te downloaden is.
Bij mijn coaching gebruik ik vragenlijsten om een kwantitatieve indruk van iemands taakgerichtheid of empathie te verkrijgen. Daarmee wordt ook duidelijk in hoeverre die positie meer of minder ongewoon is, wat een verklaring voor mogelijke verwarring bij interacties kan bieden.