Een paar jaar geleden realiseerde ik mij hoezeer al decennia lang het onderwerp ‘ongewoon hoge intelligentie’ verbonden is met gevoelens van teleurstelling en afwijzing, leidend tot verongelijktheid:
- Teleurstelling over ongebruikte talenten of gebrek aan inzet of resultaten, tegenover gevoelens van afwijzing, ontkenning, onderschatting of gepest worden.
- Verwijten aan de maatschappij dat ze haar zeer begaafde burgers niet de plaats wil of kan geven die hen toekomt, vanwaar ze hun excellente bijdrage zouden kunnen leveren.
- Verwijten terug dat deze zeer begaafde burgers niet presteren zoals mag worden verwacht en dat ze gewoon moeten dimmen zolang ze dat niet verbeteren.
Het is best moeilijk om niet in dat koor mee te zingen, zeker als je Oud of Vers Zeer rond dat thema voelt. Met dus het voorspelbare tegengeluid: Een artikel in een krant over iets lastigs rond hoogbegaafdheid leidt onmiddellijk tot een aanzwellend rumoer van de bovenstaande drie typen opwinding. Maar wat kan je er nu zelf aan doen om dat patroon te doorbreken?
Genieten van ongewoon zijn?
In mijn visie is de essentie van het onderwerp dat ongewoon zijn vaak leidt tot ongewone uitdagingen bij het vinden van je eigen weg in leven en werken. Als je daar geen weet van hebt, loop je het risico vroeg en/of laat door één of meer van die uitdagingen ernstig van je stuk te worden gebracht. Dus is aan de orde hoe je zelf bewust bezig kan zijn met de hantering van je ongewoonheid – die je ongevraagd is toegevallen – als onderdeel van het er actief van genieten.
Wat zijn dan die ongewone uitdagingen? Een ruwe schets van drie:
- Wat vind je ervan om ongewoon te zijn? Voor sommigen geen punt, voor anderen een levenslange worsteling met hun omgeving en met zichzelf.
- Hoe ontdek je waar je ongewoon en extra goed in bent, en wat de bijbehorende kwetsbaarheden zijn? Wat vind je omgeving ervan, of herkennen ze het niet omdat het nu eenmaal ongewoon en soms onverwacht of zelfs ongewenst is?
- Hoe ga je om met je eigen en andermans verwachtingen over je prestaties, of met de natuurlijke weerstand in sociale verbanden tegen afwijkend gedrag?
Durf je voorbij de horizon te varen?
Aan de slag met de drie Practices
In mijn visie heeft een actieve houding van de Xi-er ten aanzien van de eigen Xi toegevoegde waarde. Het past ook bij de eigenschap van autonomie, één van de vijf kenmerken van Xi. De drie uitdagingen kan je aangaan door bewust en stelselmatig met drie ‘oefeningen’ bezig te zijn. Dat was de reden om ze ‘Practices’ te noemen, hier vertaald met ‘Goede Gebruiken’. Cyclische herhaling is nodig, omdat de uitdagingen meegroeien met je persoonlijke ontwikkeling.
De drie Goede Gebruiken / Practices zijn:
Het lijkt simpel, maar er komt van alles bij kijken. In mijn boek Enjoying the Gift of Being Uncommon staan ze uitgebreid beschreven. In dit Kennis gedeelte van de website vind je voor iedere practice een submenu met verschillende bladzijden beknopte toelichting.