Definitie
Extra intelligentie (Xi) is de aanduiding voor een subjectief bepaald, uitzonderlijk hoog niveau op één of meer vormen van intelligentie.
De term wordt meestal bijvoeglijk gebruikt: Iemand is extra intelligent; iemand is Xi of iemand is een Xi-er.
Hoe herken je Xi?
Vanuit theorie en praktijkervaring hebben Willem Kuipers en Annelien van Kempen in 2001 vijf karakteristieke eigenschappen voor Xi-ers benoemd:
- Intellectueel vaardig, kan niet tegen onbegrijpelijke stupiditeiten.
Kan makkelijk complexe problemen hanteren, maar legt ze te compact aan anderen uit, vaak zonder zich dit bewust te zijn. Reageert niet effectief op onbegrip. - Structureel nieuwsgierig, grenzeloze hekel aan dat wat saai of routineus is.
Wil altijd weten wat ergens achter zit. Stelt routine klusjes eindeloos uit of maakt er fouten in. - Behoefte aan autonomie, vecht of maakt zich klein als die wordt aangetast.
Kan goed zelfstandig werken. Een controle gerichte baas of klant leidt snel tot disfunctioneren. - Grenzeloos en mateloos in najagen interesses, moeite met loslaten daarvan of met onbegrijpelijke ongeïnteresseerdheid.
Kan zich in een probleem vastbijten. Kan ook teveel energie in de verkeerde dingen stoppen. - Onbalans tussen emotioneel en intellectueel zelfvertrouwen, het een is flink hoger dan het ander:
Weten dat je gelijk hebt en vrezen dat je het nooit zal krijgen, is de ene variant.
Weten dat je je plannen kan realiseren, maar vrezen dat een besluit afhangt van je kennis van de theoretische achtergronden, is de andere variant.
Kan lijden aan faalangst, of neiging tot betweteren. Kan zichzelf als niet intelligent bestempelen.
Ben ik Xi?
Als je jezelf sterk in drie of meer van deze eigenschappen herkent, is het aannemelijk dat je zelf extra intelligent bent. Ook als je op school niet hoog presteerde, of mensen kent die nog intelligenter zijn.
Is hij/zij Xi?
Als je een ander sterk in drie of meer van deze eigenschappen herkent, is het aannemelijk dat hij/zij extra intelligent is.
Ook als hij/zij niet excellent presteert of zelf stellig ontkent ongewoon begaafd te zijn. Daarbij geldt dat het een hoe dan ook te respecteren keuze is of iemand wil onderkennen en accepteren dat hij/zij extra intelligent is.
Eigen wijsheid
Soms helpt het om zo iemand attent te maken op deze website, zodat hij/zij het onderwerp in de eigen tijd en in de eigen dosering tot zich kan nemen. Het cadeau geven van een van onze boeken blijkt voor velen ook een manier te zijn.
De een raakt meteen gegrepen, want zocht al een tijd naar een verklaring voor allerlei ongerijmdheden in het leven, voor een ander is het onderwerp op dat moment geen thema.
En bijna altijd is er met anderen over praten, of met mij, een manier om te ervaren dat het onderwerp je raakt en dus de moeite waard is om verder te onderzoeken.